شکل کهن آئین مغان

شکل کهن آئین مغان یا مجوس را در وندیداد می‌توان یافت . در نظر آنان خدایان حقیقی وجود نداشتند و آنچه که مورد توجه بودند کثیری از عناصر شریر و دیوان بدکار ، جنّ و پری و جادوگران سیاه‌کار محسوب می‌شدند که همواره زندگی عامه‌ی مردم را مورد تهدید و آزار قرار می‌دادند . برای برحذر بودن از ایذاء و شرِّ آنان باید مراسم و آداب ویژه‌ای اجرا می‌شد . جایگاه آنان در شمال فرض بود و از همان سو این مردمان مورد صدمه‌ی دشمنان نیز واقع می‌شدند . پس از آنکه ایرانیان به فلات وارد شدند ، جای شگفتی نیست که خدای مورد توجهی چون ایندرا که خدای طوفان و تندر بود ، در شمار دیوان قرار گرفت چون اثرات وجودی‌اش ویرانی و ترس بود . اغلب این دیوان و عناصر شریر دارای نام و نشانی نیستند ، و شرور و بیماری‌ها و آفات‌طبیعی و بلایا و مصائب می‌باشند : "نابود شو ، ای دیو دروج نابود شو ، ای دیوچهر نابود شو ، ای دیوزاده نابود شو ، و به باختر (شمال) نابود شو ... تو را ای بیماری نفرین می‌گویم ، تو را ای مرگ نفرین می‌گویم ، تو را ای تب (تَفنو) نفرین می‌گویم "[وندیداد ۲۷ XX,7/VIII]  در وندیداد نظایر این جملات و آیات و نفرین‌نامه‌ها بسیار است . با شدت و حدت عناصر شرّ و دیوانی که تجسم بدی‌ها هستند نفرین و لعن و طعن می‌شوند .
[...]
دیوان دیو ، یا مهمترین دیو اَنگرَمئین‌یو (اهریمن) به‌معنی کسی که مینو و سرشت بد دارد . همه‌ی زشتی‌ها و بدی‌ها و آفرینش بد و زیان‌رساننده و جانوران زهردار و آسیب‌رسان و دانه‌بر و حشرات را او آفریده بود ؛ به‌همین‌جهت یکی از فرایض مغان یا مجوسان ، کشتن این جانوران بود که نمایندگان زمینی اهریمن محسوب می‌شدند . در زمین‌هایی که چنین جانورانی زندگی و زیست می‌کردند ، از بدترین زمین‌ها به‌شمار می‌رفت . باید لانه و سوراخ چنین جانورانی (خرَفسترَ) ویران و نابود شده ، و هر مؤمنی وسیله و افزاری داشته باشد که به‌وسیله‌ی آن جانوران موذی را بکشد و این افزار نیز خرَفسترَعنَه نامیده می‌شد [هرودوت کتاب اول بند ۱۴۰] ...
آئین مغان ( هاشم رضی )