آفریدن جهان : در سه هزار سالی که اهریمن در قعر دوزخ افتاده بود هرمزد به آفریدن این جهان و کامل ساختن جهان مینوی پرداخت ، تا چون اهریمن بدنهاد پیکار آغاز کند این جهان در برابر وی چون سنگری استوار باشد .
در جهان مینوی هرمزد نخست ایزدان ششگانه را برای یاری خود آفرید تا در نگاهبانی عالم و نبرد با اهریمن یاور وی باشند . اینان بهمن و اردیبهشت و شهریور و اسفندارمزد و خرداد و مرداد بودند .
اهریمن نیز شش دیو مهیب و بدکار بیاری خود آفرید . می توخت دیو دروغ و اکومن دیو بدمنشی و بداندیشی ، سالار این دیوان بودند و در برابر اردیبهشت ایزد راستی و بهمن ایزد نیک منشی آفریده شدند .
در ساختن جهان ، هرمزد از روشنایی بیکران آغاز کرد . از روشنایی بیکران آتش را آفرید و فروزش و تابندگی را از روشنایی بیکران در آن نشاند . از آتش باد را به صورت جوانی پانزده ساله آفرید . از باد آب را برای مغلوب ساختن دیو تشنگی آفرید و از آب خاک را پدید آورد .
چون عناصر عالم از آتش و باد و آب و خاک آماده شد به ساختن این جهان پرداخت .
جهان ما : نخست گنبد آسمان را از پولاد گداخته آفرید و آنرا حصار عالم کرد و سر آنرا به روشنایی بیکران پیوست . آسمان چون زرهی بود تا هرمزد در جنگ با اهریمن بخود بپوشد .
دوم دریاها را آفرید و برای آنکه دریاها بپاید و خشکی نبیند باد ابرانگیز را بیاری دریاها گماشت .
سوم زمین را در میان گنبد آسمان بیک پهنا و یک درازا و یک ژرفا پدید آورد . روی آنرا از نشیب و فراز پوشاند و در آن کوهها پدید آورد ، و در کوهها فلزات گوناگون از آهن و روی و گچ و گوگرد نشاند . زیر زمین همه جا را آب قرار داد .
چهارم گیاه را آفرید ، بدینگونه که در وسط زمین گیاهی پدید آورد تر و شیرین ، بی شاخه و بی پوست و بی خار . این گیاه تخمه ی همه ی گیاهان را در خود داشت . هرمزد آب و آتش را بیاری وی گماشت و از آن همه گونه گیاه پدید آمد .
پنجم سالار چهارپایان اهلی را به صورت گاوی سفید در سرزمین ایران ویج* در ساحل رود دائیتی آفرید ، بعدها ایران ویج مرکز نژاد آریایی شد . هرمزد آب و گیاه را بیاری گاو گماشت تا به کمک آنها نیرو گیرد و ببالد و فرزندان آورد .
ششم کیومرث بشر نخستین را آفرید که چون خورشید درخشان بود . کیومرث را بر ساحل راست رود دائیتی آفرید و گاو سفید بر ساحل چپ قرار داشت ، و میان ایشان رود دائیتی روان بود . هرمزد کیومرث را بینا و گویا و شنوا آفرید . مردمان از نسل کیومرث و به شکل او پدید آمدند .
هرمزد آفریدگان زمین همه را از آب پدید آورد ، جز گاو و کیومرث را که گوهرشان از آتش بود .
آفرینش این جهان یکسال به درازا کشید . هرمزد جهان را در شش نوبت آفرید و پس از هر نوبت پنج روز آرام گرفت و آن پنج روز را روزهای جشن و شادی قرار داد .
هرمزد آفرینش را از نخستین روز فروردین آغاز کرد : آسمان را در چهل روز آفرید . آبها را در پنجاه روز آفرید . زمین را در هفتاد روز ، گیاه را در سی و پنج روز و حیوان را در هفتاد و پنج روز و آدمی را در هفتاد روز پدیدار کرد .
آنگاه هرمزد هفت سپهر را آفرید و ماه و آفتاب و اختران ثابت و سیار را میان زمین و آسمان در آنها جای داد و همه را آماده ی نبرد ساخت .
[...]
پس از آنکه هفت سپهر ساخته شد و موجودات این جهان از آب و باد و آتش و زمین و گیاه و جانور و آدمی پرداخته گردید ، هرمزد کار جهان را بامشاسپندان ، یاوران ششگانه ی خود ، سپرد و آنان را بر موجودات عالم نگهبان کرد و ایزدان و فرشتگان دیگر بیاری آنان گماشت .
هرمزد که خود برتر از همه بود کار مردمان را در عهده گرفت :
بهمن را که امشاسپند نخستین بود ، نگهبان چارپایان کرد .
اردیبهشت امشاسپند دوم را بپاسبانی آتش گماشت .
شهریور ، امشاسپند سوم را نگاهدار فلزات زمین قرار داد .
اسفندارمزد ، امشاسپند چهارم را بر زمین نگاهبان کرد .
خرداد امشاسپند پنجم را بر آب ها گماشت .
مرداد امشاسپند ششم را پاسدار گیاهان کرد .
داستانهای ایران باستان ( احسان یارشاطر )
*ایران ویج : نامی که ایرانیان قدیم بوطن اصلی خود و مرکز نژاد آریایی می دادند . رود دائیتی از میان این سرزمین می گذشت . دور نیست که ایران ویج خوارزم و رود دائیتی جیحون باشد .
در جهان مینوی هرمزد نخست ایزدان ششگانه را برای یاری خود آفرید تا در نگاهبانی عالم و نبرد با اهریمن یاور وی باشند . اینان بهمن و اردیبهشت و شهریور و اسفندارمزد و خرداد و مرداد بودند .
اهریمن نیز شش دیو مهیب و بدکار بیاری خود آفرید . می توخت دیو دروغ و اکومن دیو بدمنشی و بداندیشی ، سالار این دیوان بودند و در برابر اردیبهشت ایزد راستی و بهمن ایزد نیک منشی آفریده شدند .
در ساختن جهان ، هرمزد از روشنایی بیکران آغاز کرد . از روشنایی بیکران آتش را آفرید و فروزش و تابندگی را از روشنایی بیکران در آن نشاند . از آتش باد را به صورت جوانی پانزده ساله آفرید . از باد آب را برای مغلوب ساختن دیو تشنگی آفرید و از آب خاک را پدید آورد .
چون عناصر عالم از آتش و باد و آب و خاک آماده شد به ساختن این جهان پرداخت .
جهان ما : نخست گنبد آسمان را از پولاد گداخته آفرید و آنرا حصار عالم کرد و سر آنرا به روشنایی بیکران پیوست . آسمان چون زرهی بود تا هرمزد در جنگ با اهریمن بخود بپوشد .
دوم دریاها را آفرید و برای آنکه دریاها بپاید و خشکی نبیند باد ابرانگیز را بیاری دریاها گماشت .
سوم زمین را در میان گنبد آسمان بیک پهنا و یک درازا و یک ژرفا پدید آورد . روی آنرا از نشیب و فراز پوشاند و در آن کوهها پدید آورد ، و در کوهها فلزات گوناگون از آهن و روی و گچ و گوگرد نشاند . زیر زمین همه جا را آب قرار داد .
چهارم گیاه را آفرید ، بدینگونه که در وسط زمین گیاهی پدید آورد تر و شیرین ، بی شاخه و بی پوست و بی خار . این گیاه تخمه ی همه ی گیاهان را در خود داشت . هرمزد آب و آتش را بیاری وی گماشت و از آن همه گونه گیاه پدید آمد .
پنجم سالار چهارپایان اهلی را به صورت گاوی سفید در سرزمین ایران ویج* در ساحل رود دائیتی آفرید ، بعدها ایران ویج مرکز نژاد آریایی شد . هرمزد آب و گیاه را بیاری گاو گماشت تا به کمک آنها نیرو گیرد و ببالد و فرزندان آورد .
ششم کیومرث بشر نخستین را آفرید که چون خورشید درخشان بود . کیومرث را بر ساحل راست رود دائیتی آفرید و گاو سفید بر ساحل چپ قرار داشت ، و میان ایشان رود دائیتی روان بود . هرمزد کیومرث را بینا و گویا و شنوا آفرید . مردمان از نسل کیومرث و به شکل او پدید آمدند .
هرمزد آفریدگان زمین همه را از آب پدید آورد ، جز گاو و کیومرث را که گوهرشان از آتش بود .
آفرینش این جهان یکسال به درازا کشید . هرمزد جهان را در شش نوبت آفرید و پس از هر نوبت پنج روز آرام گرفت و آن پنج روز را روزهای جشن و شادی قرار داد .
هرمزد آفرینش را از نخستین روز فروردین آغاز کرد : آسمان را در چهل روز آفرید . آبها را در پنجاه روز آفرید . زمین را در هفتاد روز ، گیاه را در سی و پنج روز و حیوان را در هفتاد و پنج روز و آدمی را در هفتاد روز پدیدار کرد .
آنگاه هرمزد هفت سپهر را آفرید و ماه و آفتاب و اختران ثابت و سیار را میان زمین و آسمان در آنها جای داد و همه را آماده ی نبرد ساخت .
[...]
پس از آنکه هفت سپهر ساخته شد و موجودات این جهان از آب و باد و آتش و زمین و گیاه و جانور و آدمی پرداخته گردید ، هرمزد کار جهان را بامشاسپندان ، یاوران ششگانه ی خود ، سپرد و آنان را بر موجودات عالم نگهبان کرد و ایزدان و فرشتگان دیگر بیاری آنان گماشت .
هرمزد که خود برتر از همه بود کار مردمان را در عهده گرفت :
بهمن را که امشاسپند نخستین بود ، نگهبان چارپایان کرد .
اردیبهشت امشاسپند دوم را بپاسبانی آتش گماشت .
شهریور ، امشاسپند سوم را نگاهدار فلزات زمین قرار داد .
اسفندارمزد ، امشاسپند چهارم را بر زمین نگاهبان کرد .
خرداد امشاسپند پنجم را بر آب ها گماشت .
مرداد امشاسپند ششم را پاسدار گیاهان کرد .
داستانهای ایران باستان ( احسان یارشاطر )
*ایران ویج : نامی که ایرانیان قدیم بوطن اصلی خود و مرکز نژاد آریایی می دادند . رود دائیتی از میان این سرزمین می گذشت . دور نیست که ایران ویج خوارزم و رود دائیتی جیحون باشد .
