انحصارِ بزرگ !

راه رسیدن به این انحصار بزرگ چنین است :
"ادوارد سد ، امانوئل ولرنشتین و اریک ولف ثابت کردند که اروپا و آمریکای شمالی راهِ غلبه‌ی اقتصادی و استثمار منابع دیگران را چنین یافته‌اند : یکسان کردن فرهنگ مردم جهان ، برداشت مواد خام کشورها با کمترین هزینه ، خرید یا بهره‌کشی از نیروی کار ارزان ، تهدید بازارهای داخلی کشور و بدهکار کردن دولت‌های آنان تا بیخ گوش ."
و روش نگاهداشت این همه ثروت و قدرت تبلیغات است :
"به‌رغم آنچه برای کشورهای عقب‌نگه‌داشته تبلیغ می‌شود که کشورهای پیشرفته را بهشت برین و کعبه‌ی آمال می‌پندارند ، در هیچ‌یک از کشورهای فراصنعتی پیشگام ، زنان هرگز از بخت برابر شغلی و درآمد یکسان با مردان برخوردار نشده و هنوز هم بزرگ‌ترین نیروی انسانی هستند که از نظر افتاده‌اند ."
و در آمریکا :
"بوروکراسی اداری (یا دولت) نمونه‌ی کامل قانون پارکینسون است و ادارات فدرال آمریکا همچون CIA ، اداره‌ی خواربار و دارو ، اداره‌ی خدمات جنگلی و هیأت فدرال بازیافت (که مشغول کارهای بیهوده است) در ایجاد کارِ مصنوعی برای خویش سرآمدند تا بتوانند شغل‌شان را داشته باشند . برای نمونه سازمان CIA که در سال ۱۹۴۷ و برای مقابله با بلوک شرق در جنگ سرد پایه‌گذاری شد ، امروز دیگر علت وجودی خویش را از دست داده است ولی همچنان میل دارد مانندِ خوکی پروار به حیات انگلی خویش ادامه دهد ؛ بنابراین باید تهدیدات و خطرهای جدیدی در برابر آمریکایی‌ها بتراشد همچون : بنیادگرایی مذهبی ، تروریسم ، خطرات هسته‌ای و ..."
انقلاب سوم ( هارولد پرکینز )

به سلامتیِ آزادی !

... آزاد بودن یعنی هوشیار بودن ، اما اگر فقط در آرزوی آزادی باشیم آگاه و هوشیار نخواهیم شد . زمانی می‌توانیم هوشیار باشیم که آغاز به درک اطراف خود نماییم و از نفوذ اجتماعی ، والدین و سنن که به‌تدریج به‌ما نزدیک‌تر می‌شوند آگاه باشیم .
برای شناخت عواملی که بر روی شما نفوذ دارند (والدین ، دولت ، اجتماع ، فرهنگی که به آن تعلق دارید ، عقاید شما و اعتقاداتتان ، آداب و سننی که بدون تفکر از آن پیروی می کنید) و نیز برای آزاد شدن از قید آنها احتیاج به بینش عمیق دارید اما معمولاً تحت‌تأثیر آن قرار می‌گیرید ، زیرا باطناً می‌ترسید که جایگاه خوبی در زندگی به‌دست نیاورید . از آنچه که دیگران درباره‌ی شما خواهند گفت می‌ترسید ، از آنکه از آداب و رسوم پیروی نکنید می‌ترسید و بالأخره می‌ترسید عمل نادرستی مرتکب شوید . اما آزادی در واقع حالتی از ذهن است که در آن هیچگونه ترس یا اجبار یا میل به در امان بودن وجود نداشته باشد .
[...]
همه‌ی ما می‌خواهیم فرد سرشناسی باشیم و زمانی که بخواهیم چیزی باشیم دیگر آزاد نیستیم .
به این موضوع توجه کنید زیرا این یک راه‌حل واقعی برای درک مسأله‌ی آزادی است . در این دنیای سیاستمداران ، قدرت ، مالکیت و اقتدار ، لحظه‌ای که تصمیم بگیرید کسی شوید دیگر آزاد نیستید . اما زن یا مردی که پوچی این چیزها را درک می‌کند و کسی که قلبش پاک است و در آرزوی این نیست که کسی بشود [خاصه به‌قیمت آسیب زدن به دیگران و خوردن خون مردم !] چنین فردی آزاد است . اگر شما به سادگیِ آن پی ببرید زیبایی فوق‌العاده و عمق آن‌را خواهید دید .
فرهنگ ( جیدو کریشنا مورتی )

فلسفه‌ی واقعی وقف !

یکی از عادات سکنه‌ی شرق و به‌خصوص ایرانیان ، وقف کردن نسخه‌های دارو برای امراض صعب‌العلاج مثل سرطان ، بیماری تبِ مرده (سل) ، مرض جوع و استسقاء (مرض قند) ، بیماری دل درد کهنه (آپاندیسیت) ،...، مرض نزف‌الدم زنانه و غیره بود .
نسخه‌های وقف متولی داشت و متولی مکلف بود که آن نسخه را به کسانی که مبتلا به امراض صعب‌العلاج هستند و ممکن است به‌وسیله‌ی به‌کار بردن آن نسخه معالجه شوند برساند و هرگاه کسی یک نسخه‌ی مفید داشت و از دادن آن به بیمار خودداری می‌کرد دچار لعن ابدی می‌شد .
ایران و بابر ( ویلیام ارسکین )

جنّاتِ اربعه (چهار باغ)

در مشرق زمین قدما عقیده داشتند که در جهان چهار بهشت وجود دارد و آنها را 'جنّات اربعه' می‌خواندند ؛ یکی از چهار بهشت جلگه‌ای بود واقع در فرغانه که قصبه‌ی شیراز (نزدیک سمرقند) در آنجا قرار داشت ؛ بهشت اول را در 'اور' واقع در کشور ایران می‌دانستند ، اور در سرزمین کنونی خوزستان نزدیک خلیج‌فارس قرار داشت ، در تورات هم از اور اسم برده شده است ، طبق روایاتِ تورات ، ابراهیم در منطقه‌ی اور زندگی می‌کرد ، از آنجا کوچ کرد و عازم شمال شد و خود را به سرزمین حران رسانید که منطقه‌ای بود واقع در سوریه‌ی کنونی [امروز در ترکیه] که به‌وسیله‌ی رود فرات که از سوریه می‌گذرد و به بین‌النهرین می‌رسد مشروب می‌گردید ، آنگاه ابراهیم از منطقه‌ی حران عازم سرزمین کنعان گردید و در آنجا سکونت اختیار کرد .
منطقه‌ی اور ، اولین بهشت جهان به‌عقیده‌ی ساکنان شرق در قدیم ، کنار خلیج‌فارس در خوزستان بود اما امروز آن منطقه از دریا جدا شده و خیلی با آن فاصله گرفته ، زیرا در قدیم در هر یک‌قرن آن قسمت از سواحل خلیج‌فارس که در مصب رودخانه‌های بزرگ قرار گرفته بود بر اثر رسوب رودخانه‌ها به‌مقیاس امروز یک‌کیلومتر در آب جلو می‌رفت و دریا به همان نسبت عقب‌نشینی می‌کرد . امروز این روش طبیعی حکم‌فرما نیست ، برای اینکه در همه‌جا در مصب رودخانه‌ها لای‌روبی می‌کنند تا اینکه راه برای ورود و خروج کشتی‌ها باز باشد .
ایران و بابر ( ویلیام ارسکین )

مساعدت شاه‌طهماسب به همایون

همایون پسر بابر ، پادشاه هندوستان بود و تاج و تخت خود را در دو جنگ بنگاله و لاهور از دست داد و عازم قندهار واقع در کشور کنونی افغانستان شد ، در آنجا هم طوری دچار خطر گردید که مجبور شد خزانه و قشون خود را بگذارد و بگریزد و خود را به سیستان برساند و به شاه طهماسب صفوی پناهنده شود . با اینکه همایون هنگام ورود به ایران بی‌بضاعت بود و اسباب بزرگی نداشت شاه طهماسب با احترام از وی پذیرایی کرد و با یک قشون او را به هندوستان فرستاد ؛ بدین‌طریق همایون تاج و تخت خود را دوباره به‌دست آورد . کمکی که شاه طهماسب صفوی به همایون کرد یکی از حرکات مردانه‌ی سلاطین قدیم ایران است و قبل از اینکه همایون زندگی را به‌درود بگوید ، در وصیت‌نامه‌ی خود نوشت ، تا روزی که فرزندان من در هندوستان سلطنت می‌کنند باید بدانند که سلطنت خود را مرهون مساعدت پادشاه ایران می‌باشند ؛ بعید نیست این وصیت‌نامه اینک جزو اسناد تاریخی موجود باشد - یادداشت مترجم
ایران و بابر ( ویلیام ارسکین )

شاهنامه‌ی بابر !

وقتی بابر به سن هشت‌سالگی رسید قسمتی از اشعار کتاب شاهنامه‌ی فردوسی و قسمتی از اشعار حافظ را می‌دانست ، اشعار فردوسی را از پدر آموخته بود و اشعار حافظ را از مادر ؛ بعد از اینکه وارد مرحله‌ی رجولیت گردید به اشعار فردوسی سراینده‌ی کتاب شاهنامه بیش از اشعار حافظ علاقه‌مند شد و از فرط علاقه نسبت به اشعار فردوسی دو تن از شعرا را واداشت که شاهنامه‌ای دیگر به زبان فارسی بسرایند تا مکمل شاهنامه‌ی فردوسی شود و وقایع تاریخی شرق [ایران] را از زمانیکه در شاهنامه‌ی فردوسی خاتمه می‌یابد تا زمان او دربر داشته باشد .
امروز نسخه‌ای از آن شاهنامه که در دوره‌ی زمامداری بابر به زبان فارسی سروده شد در دست نیست .
بعد از بابر دو کتاب دیگر سروده شد ، یکی به‌اسمِ 'پادشاه‌نامه' و دیگری موسوم به 'شاهنشاه‌نامه' ، هر دو کتاب به زبان فارسی است ، مشوق سرایندگان آن دو کتاب فرزندان بابر بودند که بعد از وی به امارت رسیدند ؛ آنها برخلاف سلطان محمود غزنوی که خلف‌وعده کرد و پاداش فردوسی را نداد ، به سرایندگان دو کتاب مذکور پاداش دادند ، به سراینده‌ی پادشاه‌نامه پنج‌هزار مثقال طلا ، و به سراینده‌ی شاهنشاه‌نامه هفت‌هزار مثقال طلا پاداش داده شد . ...
بابر بدون تردید علاقه به زبان فارسی را از پدر و مادر خود به ارث برد ولی قریحه و ذوق او هم در علاقه‌اش به زبان فارسی مؤثر واقع گردید طوریکه از سن یازده‌سالگی شروع به سرودن شعر کرد ... ؛ غزل معروف بابر که با این بیت شروع می‌شود :

هیچ‌کس چون من خراب و عاشق و رسوا مباد // هیچ محبوبی چو تو ، بی‌رحم و بی‌پروا مباد

در سن پانزده‌سالگی سروده شده ...
این غزل از تخیل سرچشمه نگرفته بلکه مولود عشق است ، بابر در پانزده‌سالگی عاشق شد و از سوز عشق این غزل را سرود .
از اشعاری که در سن یازده‌سالگی سروده چیزی در دسترس نیست ولی از اشعار سنوات سیزده و چهارده‌سالگیِ بابر که به زبان فارسی سروده شده نمونه‌هایی در دست است ...
ایران و بابر ( ویلیام ارسکین )