پندنامه‌ی آتروپات

از آتروپات پندنامه‌ای باقی است که بسیار مشهور می‌باشد . دقت در این پندنامه که موسوم است به 'واژه‌ای چند از آتروپات مهراسپندان' اصلِ اندیشه‌ی مغانه را در آن روشن می‌کند و دوری از آموزش‌ها و مکتب اصیلِ شرقی [زرتشت] و گاثاها را می‌رساند ، در بندِ اول و دوم پارسایی و زهدی را می‌ستاید که اِعراض از زندگی باشد . درویشی و ناداری را می‌ستاید . در بند یازدهم نوعِ ویژه‌ی ازدواج [ازدواج با محارم که 'خیتوک‌‌دَس' عنوان داشت] میان رده‌های بالای مغان را چون کرتیر° می‌ستاید . در بند سیزدهم گوشت‌خواری را مذمت کرده و گناه می‌شمارد . شادی و شادزیوی را چندان خوش ندارد . روش مبارزه با دیو Vi-daeva-dâta (وی- دئِوه-داته) ، 'وندیداد' را تعلیم می‌دهد  . تقابل میان اهورامزدا و اهریمن را چنانکه در فرگرد اولِ وندیداد است بیان می‌کند ، که نوع ثنویت مطلق است . در بند چهل‌وهشت از زنان با بی‌اعتمادی و حقارت یاد می‌کند ، که در وندیداد و بندَهِش و سایر مأثوراتِ پسین نیز چنین است ، اما در گاثاها زن در اوج مقام و بالندگی و بدون هیچ تفاوت با مرد معرفی شده است . در بندهای شصت‌وسه و شصت‌وچهار چنان است که بسیاری از مطالب وندیدادی را مؤجز و خلاصه نقل می‌کند و آن تقدس افراطی درباره‌ی آب ، آتش ، گاو ، گوسپند و سگ است . ...
وندیداد ؛ ترجمه ، واژه‌نامه ، یادداشت‌ها ( هاشم رضی )

°یکی از مغان بانفوذ و قدرت‌مند در زمان بهرام دوم بود که باعث ایجاد یک حاکمیتِ خشن مذهبی در دستگاه حکومت شد ، به‌دستور وی مانی را به‌شکل فجیعی به‌قتل رساندند ، همچنین پیروانِ ادیان دیگر در دوران او مورد ایذاء و آزار قرار گرفتند ...