پدیده‌ی معکوس بازگشت به قبیله

... جهانی‌شدن حرکتی درعین‌حال مقاومت‌ناپذیر و برگشت‌ناپذیر است . رابرت رایش در کتابی با عنوان 'کار ملل' چنین می‌گوید : "ما تحولی را تجربه می‌کنیم که اقتصاد و سیاستِ قرن آینده را ساختاری تازه خواهد داد . دیگر نه تکنولوژی ملی وجود خواهد داشت ، نه مؤسسه‌ی ملی و نه صنعت ملی . اقتصاد ملی نیز دست‌ِکم با برداشتی که ما از این مفهوم داریم از میان خواهد رفت . آنچه در داخلِ محدوده‌ی مرزهای ملی باقی خواهد ماند جمعیتی است که در آن زندگی می‌کنند . برگ‌های برنده‌ی آن‌ [آنها] ، توانایی تولید و روحیه‌ی ابداعش [ابداعشان] خواهد بود ."
جهانی‌شدن در یکدست شدن شیوه‌های رفتار متبلور می‌شود ، اما درضمن تکثر هویت نیز هست که در جلوه‌های گوناگون ظاهر می‌شود : هویت ملی ، هویت قومی ، هویت دینی . به‌قول برتران بدی جهانی‌‌شدن ، سرسپردگی‌های مدنی و ملی را از میان می‌برد ولی خود از روابطی فراملی مایه می‌گیرد ؛ این روابط زمینه‌ساز همبستگی‌های گوناگونی است که حامل هویت‌های جانشین‌اند . این‌چنین است که نیروهای معترض (هویت‌های جدید) علیه این نظم جدید جهانی که قادر به تسلط بر چم و خم آن نیستند ، می‌شورند و حس ناکامی و رنجش نیز دست به دست آنها می‌دهد تا ارواح گذشته را دربرابر این حرکتِ برگشت‌ناپذیر احضار کنند . درنتیجه ، به‌یُمن این شورِ هموار کننده و تعادل‌بخش ، پدیده‌ی معکوسِ بازگشت به قبیله رخ می‌نماید .
افسون‌زدگی جدید ( داریوش شایگان )