جنگ عراق و سیستم پترودلار

فرضیه‌های کمی در رابطه با اینکه چرا دولت بوش در مارس ۲۰۰۳ برای دومین‌بار تصمیم گرفت وارد جنگ با عراق شود وجود دارد که ازآن‌جمله می‌توان به موارد فوق اشاره نمود :

• به دلیل نقض توافق آتش‌بس ، چراکه صدام در حال پیشبرد سلاح‌های هسته‌ای بود .
• در انتقامی برای ترور پدر بوش جوان‌تر چراکه اسرائیل خواستار این امر بود .
• ترویج دموکراسی ، برای به اتمام رساندن کاری که در جنگ اول خلیج شروع شده بود و به دلایل انسان‌دوستانه (دادن کنترل حکومت دست مردمی که به‌وسیله‌ی یک رهبر واقعاً وحشی سرکوب شده بودند) موارد فوق معمولاً به‌وسیله‌ی مخالفان تهاجم که شعار عدم ریختن خون برای قراردادهای نفتی را سر می‌دادند حمایت می‌شد .
• و اینکه ایالات‌متحده نفت عراق را بنا به درخواست بیگ‌اویل بقاپد .

ممکن است تاحدودی حقیقت در بیشتر این فرضیات وجود داشته باشد . با این‌حال یک دلیل مخفی و بسیار مهم وجود دارد که به‌ندرت ذکر شده است . این دلیل به‌خودی خود مسأله‌ی نفت نبود ، اما چیزی بود که تحت کنترل درآوردن آن ازطرفی منفعت به‌حساب می‌آید . درواقع موضوع تحت‌کنترل نگه داشتن ارزی بود که تجارت نفت به‌وسیله‌ی آن انجام می‌گرفت . تا نوامبر سال ۲۰۰۰ هیچ کشورِ عضو اوپک جرئت نکرده بود که قانون قیمت‌گذاری دلار آمریکا برای نفت را نقض کند و درحالیکه دلار آمریکا هنوز ارز ذخیره‌ی جهان بود موقعیت آن به‌وسیله‌ی افت سهام ایالات‌متحده و همچنین به‌وسیله‌ی نارضایتی عمیق در رابطه با فشار ایالات‌متحده بر اقتصاد جهانی و مسائل سیاسی به‌خطر افتاده بود . درحالیکه تصور می‌شد تجارت بین‌الملل بدون دلار کاملاً عملی نخواهد بود برای بسیاری از مردم دنیا این مسأله در حال تبدیل شدن به یک دیدگاه قابلِ‌قبول بود . درواقع این خود ایالات‌متحده بود که به‌طور طعنه‌آمیزی در را برای این ایده باز کرد . انتقاد صریح از اینکه تحریم اقتصادی نفت عراق به رهبری آمریکا به مردم بی‌گناه عراق ضربه زده ، باعث شد دولت کلینتون با فروش نفت جهت تأمین برنامه‌ی غذایی موافقت کند و به‌این‌صورت به عراق اجازه داده شد تا نفت خود را به فروش برساند ، اما فقط می‌توانست به‌وسیله‌ی آن غذا ، دارو و سایر مایحتاج ضروری مردم را خریداری کند .
در اواخر سال ۲۰۰۰ فرانسه ، آلمان و چندین عضو اتحادیه‌ی اروپا با صدام درجهت به چالش طلبیدن سیستم پترودلار همگام شدند . آنها نفت می‌خریدند و عراق غذا می‌خرید ، معاملات با یورو انجام می‌گرفت نه دلار . شش ماه بعد چند کشور دیگر به‌طور غیرمستقیم علاقه‌ی خود را به تجارت نفتی غیروابسته به دلار نشان دادند . ازجمله‌ی این کشورها می‌توان به روسیه ، اندونزی و ونزوئلا اشاره کرد . در همان‌زمان ایران درحال پیدا کردن راهی برای خارج شدن از سیستم پترودلار بود .
در مارس سال ۲۰۰۳ نیروهای آمریکایی به عراق حمله کردند . کمتر از دو ماه بعد دولت جدید عراق اعلام کرد که نفت بارِ دیگر تنها با استفاده از ارز دلار به‌فروش می‌رسد .
جنگ سردتر ؛ چگونه تجارتِ جهانیِ انرژی از دست آمریکا خارج می‌شود ؟ ( مارین کاتوسا )