سقوط آزاد

در رکود اقتصادی بزرگی که از سال ۲۰۰۸ آغاز شد ، میلیون‌ها نفر در آمریکا و سایر نقاط جهان خانه و شغل خود را از دست دادند . تعدادِ به‌مراتب بیشتری از ترس و نگرانی اینکه اتفاق مشابه‌ای برای آنها بیافتد ، رنج کشیدند و تقریباً هرکس که برای دوران بازنشستگی خود یا تحصیل فرزندش پولی پس‌انداز کرده بود شاهد بود که به تدریج از ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها کاسته می‌شود . زمانی که ده‌ها میلیون نفر بیکار شدند (فقط در چین بیست میلیون نفر بیکار شدند) و ده‌ها میلیون نفر گرفتار فقر شدند ، بحرانی که در آمریکا شروع شده بود به سرعت جهانی شد .
قرار نبود چنین اتفاقی بیافتد . علم اقتصاد مدرن با اعتقادی که به بازارهای آزاد و جهانی‌سازی داشت ، به همگان وعده‌ی موفقیت و کامیابی داده بود . تصور می‌شد که نظام اقتصادی جدید (همان نوآوری‌های حیرت‌انگیز چون حذف نظارت دولت -مقررات‌زدایی- و مهندسی مالی که نشانه‌ی مشخصه‌ی نیمه‌ی دوم قرن بیستم بود) که در بوق و کرنا شده بود ، مدیریت بهتر ریسک‌ها را ممکن می‌سازد ، امری که با خود پایان ادوار تجاری را به ارمغان می‌آورد . اگرچه ترکیب نظام اقتصادی جدید و علم اقتصاد مدرن نوسانات اقتصادی را از بین نبرده بود ، اما دست‌کم این نوسانات را مهار می‌کرد ؛ یا به ما چنین گفته شد .
[...]
این کتاب درباره‌ی جدال اندیشه‌ها است ، درباره‌ی اندیشه‌هایی که به سیاست‌های شکست خورده‌ای منتهی شده که باعث بحران کنونی شد و درباره‌ی درس‌هایی که از این بحران می‌گیریم . [...] اگرچه ممکن است جدال میان کاپیتالیسم و کمونیسم به پایان رسیده باشد ، اما اقتصادهای بازارمحور بسیار گوناگون و متنوع هستند و رقابت میان آنها با حدّت و شدّت ادامه دارد .
بر این باورم که بازارها در کانونِ هر نظامِ اقتصادی موفقی قرار دارند ، اما بازارها به خودی خود خوب کار نمی‌کنند . از این‌منظر ، همفکر اقتصاددان شهیر بریتانیایی جان مینارد کینز هستم که تأثیر او بسیار بهتر از مطالعه‌ی علم اقتصاد مدرن است . لازم است دولت ، نه‌فقط در نجات اقتصاد در زمانی که ساز و کار بازار با شکست مواجه می‌شود ، بلکه در اعمال کنترل و نظارت بر بازارها برای جلوگیری از انواع شکست‌هایی که به تازگی تجربه کرده‌ایم ، نقشی ایفا کند . نظام‌های اقتصادی به توازن میان نقش بازارها و نقش دولت (و نیز مشارکت مهمی از سوی نهادهای غیربازاری و غیردولتی) نیاز دارند . در بیست و پنج سال گذشته ، آمریکا چنین توازنی را از دست داد و این دیدگاه نامتوازن خود را با زور به سایر کشورهای جهان تحمیل کرد ‌.
سقوط آزاد ( جوزف ای. استیگلیتز )