بیدلا !
پنجشنبه, ۱ آبان ۱۳۹۹، ۰۸:۵۷ ق.ظ
بیدلا گر تو صاحبِ رأیی // فهم کن تا چه رنگ پیدایی
از عناصر بنای ظاهر توست // گرچه تو پاکتر از اینهایی
لیک هست اختلاط را اثری // که محال است از آن شکیبایی
گاه چون خاک تیرهای مجهول // گاه چون شعله فطرتآرایی
گاه چون آب در کمند خودی // گاه چون باد بیسر و پایی
گاه مکروهی و گَهی مطبوع // مصدر کار زشت و زیبایی
گاه محکوم طبع خویشتنی // گاه برعکس کارفرمایی
گاه مظروف و گاه ظرف خیال // گاه صهبا و گاه مینایی
گاه از امروز نیز بیخبری // گاه حیران فکر فردایی
بینیازی است این نه صورت عجز // که به صد رنگ جلوه پیرایی
گر سمیع است گر بصیر تویی // هم تو دانا هم تو بینایی
از تو سر زد صنایع آفاق // فیالحقیقت اگرچه تنهایی
صنعتت بینهایت افتاده است // تا چه عالم ز خود بیارایی
چشمی از خود بپوش همچو حباب // تا شود جلوهگر که دریایی
یعنی از وهم این آن بگذر // ای سزاوار آنچه میشایی°
منعرف نفسه دلیلت بس // تا بدانی که ذات یکتایی
خویش را گر شناختی یکچند // سر برآور ز جیب دانایی
که محال است جز به سعی جنون // رفع فهم صفات و اسمایی
پس خموشی گزین و فارغ باش // که همین است حد دانایی
شوخی ما و من ز غفلت توست // با که میسنجی این من و مایی
که جهان نیست جز تجلی دوست
این من و ما همان اضافت او است
از عناصر بنای ظاهر توست // گرچه تو پاکتر از اینهایی
لیک هست اختلاط را اثری // که محال است از آن شکیبایی
گاه چون خاک تیرهای مجهول // گاه چون شعله فطرتآرایی
گاه چون آب در کمند خودی // گاه چون باد بیسر و پایی
گاه مکروهی و گَهی مطبوع // مصدر کار زشت و زیبایی
گاه محکوم طبع خویشتنی // گاه برعکس کارفرمایی
گاه مظروف و گاه ظرف خیال // گاه صهبا و گاه مینایی
گاه از امروز نیز بیخبری // گاه حیران فکر فردایی
بینیازی است این نه صورت عجز // که به صد رنگ جلوه پیرایی
گر سمیع است گر بصیر تویی // هم تو دانا هم تو بینایی
از تو سر زد صنایع آفاق // فیالحقیقت اگرچه تنهایی
صنعتت بینهایت افتاده است // تا چه عالم ز خود بیارایی
چشمی از خود بپوش همچو حباب // تا شود جلوهگر که دریایی
یعنی از وهم این آن بگذر // ای سزاوار آنچه میشایی°
منعرف نفسه دلیلت بس // تا بدانی که ذات یکتایی
خویش را گر شناختی یکچند // سر برآور ز جیب دانایی
که محال است جز به سعی جنون // رفع فهم صفات و اسمایی
پس خموشی گزین و فارغ باش // که همین است حد دانایی
شوخی ما و من ز غفلت توست // با که میسنجی این من و مایی
که جهان نیست جز تجلی دوست
این من و ما همان اضافت او است
کلیات ( بیدل دهلوی )
°شایستن /šāyestan/ : (مصدر لازم) [پهلوی: šāyistan] ‹شاییدن› [قدیمی] سزاوار بودن؛ لایق و مناسب بودن؛ درخور بودن . [فرهنگ فارسی عمید]
- ۹۹/۰۸/۰۱