مظاهر (آواتارهای) ویشنو (بشن)
شنبه, ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، ۱۰:۵۶ ق.ظ
ویشنو (بشن ، وشن) ، مشتق از فعل Vis ، به‌معنی نفوذ و تسلط است . ویشنو جوان‌ترین پسر ادیتی (ابدیت) و کشیپه توصیف شده ؛ او خداوند ، خالق و فرمانروای همه است ، به همین‌جهت او را خدای خدایان خوانند .
[...]
هزار نام ویشنو در مهابهارات آمده است ...
[...]
بنابر عقیده‌ی هندوان ، ویشنو دارای مظاهر مختلفی است که در هر زمانی به‌صورت یک مظهر (آواتار Avatāra مشتق از Ava+tri) ظهور می کند .
الف. متسیه (ماهی) : داستان این آواتار شبیه داستان نوح و طوفان او است . بنابر داستان‌های هندی در زمان مانوی هفتم [انسانِ کامل هفتم (؟)] که نوع بشر از او به‌وجود آمده است ، طوفانی واقع شد .
پیش از طوفان ماهی کوچکی به‌دست مانو (Manu) افتاد و او را مواظبت نمود . ماهی به‌زودی چنان بزرگ شد که تمام اقیانوس را در بر گرفت . آن‌گاه مانو° دانست که او مظهر ویشنو است و از این‌رو به‌پرستش آن پرداخت ، بشن مانو را از نزدیک شدن طوفان آگاه ساخت و به او فرمود تا خود را برای مقابله‌ی با آن حاضر و آماده سازد . هنگامی که طوفان واقع شد مانو به کشتی نشست و تُخم همه‌ی موجودات را با خود برداشت و بشن در این‌موقع به‌صورت ماهی با شاخ بسیار بزرگی ظاهر شد .
مانو کشتی خود را به شاخ او بست و چون طوفان فرو نشست با ریشی‌ها°° [شاعرانِ ودایی که سرودهای مقدس را می‌خواندند] از کشتی به‌سلامت پیاده شد ، و آنچه هم با خود همراه برده بود همچنان درست و سلامت مانده بود .
ب. کورمه (سنگ‌پشت) : تجسم دوم بشن کورمه‌آواتار بود ، که به‌صورت سنگ‌پشت (کشف) درآمد . در شاتاپاتا براهمن چنین آمده است : بشن در عهداول [عهد عتیق (؟!)] که ساتیایوگا خوانده می‌شود ، به‌صورت کشف ظاهر شد تا اشیای گران‌بهایی را که در طوفان گم شده بود پیدا کند .
[...]
بنابر اساطیر هندو اشیای گران‌بهای گمشده عبارت بودند از : آب حیات ، طبیعت خدایان ، لکشمی (الهه‌ی اقبال و زیبایی و همسر بشن) ، سورا (الهه‌ی شراب) ، ماه ، رمبها (دختر آبی به‌صورت زنی زیبا و محبوب) ، اسب نجیب ، کوستوبهه (جواهری معروف) ، درخت آسمانی ، گاو فراوانی ، فیلِ عجیب ، صدف یا شیپور پیروزی ، دهنوس (کمان مشهور) و زَهر .
ج. وراهه (خوک یا گراز) : بنابر آنچه در براهماناها آمده ، تجسم سوم بشن به‌صورت گراز بود ، وقتی او به‌صورت گراز درآمد که عفریتی (راکشس) به‌نام هیرانیاکشا زمین را به‌قعر دریا کشیده بود . به‌عبارت دیگر هنگامی به‌این‌صورت ظاهر شد که روح شریر اهریمنی ، زمین را در زیر آب‌های دریای محیط حبس کرد ، در این‌وقت ویشنو آواتار گرفت و با دیو مذکور پیکار کرد و آن اهریمن را با انیاب [دندان نیش] خود کشت و پس از هزار سال جنگ و ستیز ، زمین را آزاد کرد و از زیر آب بیرون آورد .
د. نرسینهه (شیر و مرد) : تجسم چهارم ویشنو به‌صورت نرسنگهه‌آواتار بود ، که عفریتی خود را مانند خدا محل پرستش مردم قرار داد ، ازاین‌رو بشن در چهاردهم ماه بها که هنگام شوکلاپکشه (نیمه‌ی روشن ماه ، بدر) بود به‌صورت 'مرد و شیر' (موجودی که سر و پنجه‌ی شیر و تن آدم داشت) درآمد تا جهان را از چنگال ظلم و ستم آن عفریت که هیرانیاکشیپو نام داشت و توانسته بود لطف برهما را به‌خود جلب کند ، درنتیجه در مقابل خدایان ، انسان و حیوان شکست‌ناپذیر گشته بود برهاند . ...
بنابر اساطیر هندو چهار مظهر مذکور در دوره‌ی اول جهان (ساتایایوگا) ظاهر گشته است .
[...]
[ازجمله مظاهر ویشنو در دوره‌ی دوم عمر جهان] :
ح. کرشن (سیاه‌چرده) : کرشن یکی از معروف‌ترین مظاهر ویشنو و از خدایان مشهور دوران اخیر می‌باشد و به‌قدری اهمیت یافته است که پیروانش نه تنها او را مظهر بلکه ظهور کامل بشن می‌دانند .
[...]
بنابر عقیده‌ی هندوان کرشن در تمام ادوار ، عوالم و حالات مختلف حیات ، از طفولیت تا جوانی ، مراحل عشق‌ورزی ، جنگ‌آوری ، فرمانروایی و نشر فلسفه و علوم اعلی و ادنی ، انسانی کامل و تمام عیار است . او فلسفه‌ی کوشش و کار را به پیروان خود می‌آموزد و سعی و عمل را به مردان و زنان تعلیم می‌دهد . کتاب بهگودگیتا (نغمه‌ی الهی یا نغمه‌ی خدای واحد) که فصلی از حماسه‌ی بزرگ مهابهارات می‌باشد مشتمل است بر هیجده فصل و به‌صورت مکالمه‌ی میان کرشن و ارجن منظوم شده ، کرشن شیوه‌ی زندگی و چگونه زیستن را در مراحل و موارد مختلف می‌آموزد .
ط. ظهور بودا (بیدار ، بیدار شده ، زکی ، حکیم ، روشن شده) : گوتم ساکیامونی بودا ، به‌عنوان یک معلم ، مربی و نجات‌دهنده ، موجب شد که بعضی از برهمنان به‌جای آنکه بودا را از مخالفین مذهب هندو به‌شمارند ، وی را از مظاهر بشن محسوب کنند و گفتند ویشنو به‌صورت بودا ظاهر شد تا دیوان و آدمیان شریر را به دشمنی با بیدها (وداها) و مخالفت با اصول طبقاتی و انکار وجود خدایان ترغیب کند و به‌دست خودِ آنها موجبات هلاکشان را فراهم سازد .
ی. کالکی (اسب سفید) : بنابر معتقدات هندوان این مظهر ویشنو در انقضای عصر کالی یا عصر تاریک ، بر اسب سفیدی درحالیکه شمشیر برهنه‌ی درخشانی به‌صورت ستاره‌ی دنباله‌دار در دست دارد ظاهر می‌شود و شریران را هلاک می‌سازد و خلقت را از نو تجدید می‌کند و پاکی را برقرار خواهد ساخت .
از مظاهر ده‌گانه‌ی ویشنو که [هفت مظهر آن اینجا عنوان شد] ، مظاهر اول ، دوم ، سوم ، چهارم و پنجم صرفاً جنبه‌ی افسانه‌ای دارد و مظاهر ششم ، هفتم و هشتم واجد جنبه‌ی قهرمانی و پهلوانی است ؛ به‌گفته‌ی هندوان مظهر دهمِ [ویشنو] زمانِ انقضای عالم ظهور خواهد کرد . افسانه‌های مربوط به مظاهر ویشنو بعد از عصر ودایی به‌وجود آمده‌اند .
گزیده‌ی سرودهای ریگ‌ودا ( محقق و مترجم : محمدرضا جلالی نائینی )
°بنا به بعضی مأخذهای هندو ، مانو (منو Manu) : انسان ، فرد اکمل ، نماینده و پدر نوع بشر است که تصور شده نخستین برپا کننده‌ی قربانی‌ها و تشریفات مذهبی بوده است .
°°در ادب هندو معمولاً گوینده‌ی سرود ودایی را ریشی می‌خوانند ، این واژه از ریشه‌ی مهجورِ 'ورش' به‌جای 'درش' ، به معنی دیدن مأخوذ است ؛ به همین‌جهت ریشیان را بینندگان نیز نامیده‌اند و در لغت سنسکریت به معنای ملهم ، عارف ، شاعر ، سراینده‌ی سرودهای مقدس یا حکیمِ الهام یافته است .
زرتشت (در عصر وداییِ هند و ایرانی) نیز یک ریشی بود ؛ که دست به اصلاح دین زده ، دین زرتشتی را از دین ودایی منفک کرد .
[...]
هزار نام ویشنو در مهابهارات آمده است ...
[...]
بنابر عقیده‌ی هندوان ، ویشنو دارای مظاهر مختلفی است که در هر زمانی به‌صورت یک مظهر (آواتار Avatāra مشتق از Ava+tri) ظهور می کند .
الف. متسیه (ماهی) : داستان این آواتار شبیه داستان نوح و طوفان او است . بنابر داستان‌های هندی در زمان مانوی هفتم [انسانِ کامل هفتم (؟)] که نوع بشر از او به‌وجود آمده است ، طوفانی واقع شد .
پیش از طوفان ماهی کوچکی به‌دست مانو (Manu) افتاد و او را مواظبت نمود . ماهی به‌زودی چنان بزرگ شد که تمام اقیانوس را در بر گرفت . آن‌گاه مانو° دانست که او مظهر ویشنو است و از این‌رو به‌پرستش آن پرداخت ، بشن مانو را از نزدیک شدن طوفان آگاه ساخت و به او فرمود تا خود را برای مقابله‌ی با آن حاضر و آماده سازد . هنگامی که طوفان واقع شد مانو به کشتی نشست و تُخم همه‌ی موجودات را با خود برداشت و بشن در این‌موقع به‌صورت ماهی با شاخ بسیار بزرگی ظاهر شد .
مانو کشتی خود را به شاخ او بست و چون طوفان فرو نشست با ریشی‌ها°° [شاعرانِ ودایی که سرودهای مقدس را می‌خواندند] از کشتی به‌سلامت پیاده شد ، و آنچه هم با خود همراه برده بود همچنان درست و سلامت مانده بود .
ب. کورمه (سنگ‌پشت) : تجسم دوم بشن کورمه‌آواتار بود ، که به‌صورت سنگ‌پشت (کشف) درآمد . در شاتاپاتا براهمن چنین آمده است : بشن در عهداول [عهد عتیق (؟!)] که ساتیایوگا خوانده می‌شود ، به‌صورت کشف ظاهر شد تا اشیای گران‌بهایی را که در طوفان گم شده بود پیدا کند .
[...]
بنابر اساطیر هندو اشیای گران‌بهای گمشده عبارت بودند از : آب حیات ، طبیعت خدایان ، لکشمی (الهه‌ی اقبال و زیبایی و همسر بشن) ، سورا (الهه‌ی شراب) ، ماه ، رمبها (دختر آبی به‌صورت زنی زیبا و محبوب) ، اسب نجیب ، کوستوبهه (جواهری معروف) ، درخت آسمانی ، گاو فراوانی ، فیلِ عجیب ، صدف یا شیپور پیروزی ، دهنوس (کمان مشهور) و زَهر .
ج. وراهه (خوک یا گراز) : بنابر آنچه در براهماناها آمده ، تجسم سوم بشن به‌صورت گراز بود ، وقتی او به‌صورت گراز درآمد که عفریتی (راکشس) به‌نام هیرانیاکشا زمین را به‌قعر دریا کشیده بود . به‌عبارت دیگر هنگامی به‌این‌صورت ظاهر شد که روح شریر اهریمنی ، زمین را در زیر آب‌های دریای محیط حبس کرد ، در این‌وقت ویشنو آواتار گرفت و با دیو مذکور پیکار کرد و آن اهریمن را با انیاب [دندان نیش] خود کشت و پس از هزار سال جنگ و ستیز ، زمین را آزاد کرد و از زیر آب بیرون آورد .
د. نرسینهه (شیر و مرد) : تجسم چهارم ویشنو به‌صورت نرسنگهه‌آواتار بود ، که عفریتی خود را مانند خدا محل پرستش مردم قرار داد ، ازاین‌رو بشن در چهاردهم ماه بها که هنگام شوکلاپکشه (نیمه‌ی روشن ماه ، بدر) بود به‌صورت 'مرد و شیر' (موجودی که سر و پنجه‌ی شیر و تن آدم داشت) درآمد تا جهان را از چنگال ظلم و ستم آن عفریت که هیرانیاکشیپو نام داشت و توانسته بود لطف برهما را به‌خود جلب کند ، درنتیجه در مقابل خدایان ، انسان و حیوان شکست‌ناپذیر گشته بود برهاند . ...
بنابر اساطیر هندو چهار مظهر مذکور در دوره‌ی اول جهان (ساتایایوگا) ظاهر گشته است .
[...]
[ازجمله مظاهر ویشنو در دوره‌ی دوم عمر جهان] :
ح. کرشن (سیاه‌چرده) : کرشن یکی از معروف‌ترین مظاهر ویشنو و از خدایان مشهور دوران اخیر می‌باشد و به‌قدری اهمیت یافته است که پیروانش نه تنها او را مظهر بلکه ظهور کامل بشن می‌دانند .
[...]
بنابر عقیده‌ی هندوان کرشن در تمام ادوار ، عوالم و حالات مختلف حیات ، از طفولیت تا جوانی ، مراحل عشق‌ورزی ، جنگ‌آوری ، فرمانروایی و نشر فلسفه و علوم اعلی و ادنی ، انسانی کامل و تمام عیار است . او فلسفه‌ی کوشش و کار را به پیروان خود می‌آموزد و سعی و عمل را به مردان و زنان تعلیم می‌دهد . کتاب بهگودگیتا (نغمه‌ی الهی یا نغمه‌ی خدای واحد) که فصلی از حماسه‌ی بزرگ مهابهارات می‌باشد مشتمل است بر هیجده فصل و به‌صورت مکالمه‌ی میان کرشن و ارجن منظوم شده ، کرشن شیوه‌ی زندگی و چگونه زیستن را در مراحل و موارد مختلف می‌آموزد .
ط. ظهور بودا (بیدار ، بیدار شده ، زکی ، حکیم ، روشن شده) : گوتم ساکیامونی بودا ، به‌عنوان یک معلم ، مربی و نجات‌دهنده ، موجب شد که بعضی از برهمنان به‌جای آنکه بودا را از مخالفین مذهب هندو به‌شمارند ، وی را از مظاهر بشن محسوب کنند و گفتند ویشنو به‌صورت بودا ظاهر شد تا دیوان و آدمیان شریر را به دشمنی با بیدها (وداها) و مخالفت با اصول طبقاتی و انکار وجود خدایان ترغیب کند و به‌دست خودِ آنها موجبات هلاکشان را فراهم سازد .
ی. کالکی (اسب سفید) : بنابر معتقدات هندوان این مظهر ویشنو در انقضای عصر کالی یا عصر تاریک ، بر اسب سفیدی درحالیکه شمشیر برهنه‌ی درخشانی به‌صورت ستاره‌ی دنباله‌دار در دست دارد ظاهر می‌شود و شریران را هلاک می‌سازد و خلقت را از نو تجدید می‌کند و پاکی را برقرار خواهد ساخت .
از مظاهر ده‌گانه‌ی ویشنو که [هفت مظهر آن اینجا عنوان شد] ، مظاهر اول ، دوم ، سوم ، چهارم و پنجم صرفاً جنبه‌ی افسانه‌ای دارد و مظاهر ششم ، هفتم و هشتم واجد جنبه‌ی قهرمانی و پهلوانی است ؛ به‌گفته‌ی هندوان مظهر دهمِ [ویشنو] زمانِ انقضای عالم ظهور خواهد کرد . افسانه‌های مربوط به مظاهر ویشنو بعد از عصر ودایی به‌وجود آمده‌اند .
گزیده‌ی سرودهای ریگ‌ودا ( محقق و مترجم : محمدرضا جلالی نائینی )
°بنا به بعضی مأخذهای هندو ، مانو (منو Manu) : انسان ، فرد اکمل ، نماینده و پدر نوع بشر است که تصور شده نخستین برپا کننده‌ی قربانی‌ها و تشریفات مذهبی بوده است .
°°در ادب هندو معمولاً گوینده‌ی سرود ودایی را ریشی می‌خوانند ، این واژه از ریشه‌ی مهجورِ 'ورش' به‌جای 'درش' ، به معنی دیدن مأخوذ است ؛ به همین‌جهت ریشیان را بینندگان نیز نامیده‌اند و در لغت سنسکریت به معنای ملهم ، عارف ، شاعر ، سراینده‌ی سرودهای مقدس یا حکیمِ الهام یافته است .
زرتشت (در عصر وداییِ هند و ایرانی) نیز یک ریشی بود ؛ که دست به اصلاح دین زده ، دین زرتشتی را از دین ودایی منفک کرد .
