دیو

زبانشناسان کلمه‌ی Daeva در اوستا و Deva در سانسکریت را از یک ریشه شمرده‌اند ، و دو کلمه‌ی Zeus یونانی و Daus لاتین را از آن اصل دانسته‌اند . در رزم‌نامه‌های ملی گرچه دیوان نژادی غیر از آدمیان شمرده شده‌اند ولی از صفات آدمی بی‌بهره نبودند . چنانکه چون آدمیان شاه و سردار داشتند و سخن می‌گفتند و چاره‌اندیشی می‌کردند .
[...]
فردوسی فرماید :

تو مر دیو را مردم بد شناس // کسی کو ندارد ز یزدان سپاس

علت آنکه برای دیوان شاخ و دم تصور می‌کردند ، چنین می‌نماید که آنان بومیان ایران بوده و در تمدن از قوم آریایی فروتر بودند و هنوز از بافتن و دوختن آگاهی نداشتند ، و پوست حیوانات به‌جای لباس به‌کار می‌بردند ، و شاخ گاو را برای زینت بر آن نصب می‌نمودند . خطرناک‌ترین ایشان دیوان مازندران بودند که در اوستا از ایشان به‌نام مزنه‌دئوه Mazana Daeva سخن رفته است .
ایران در عهد باستان ( جواد مشکور )