هنر مصر
جمعه, ۷ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۱۰:۵۰ ق.ظ
هنر مصر هنری است ایستا و ابدیت گرا ؛ هنری کاهنی و جادویی ، مشخص و منفرد که نه بر پایهٔ ملاکها و سنّتهای یونانی و غربی به تجزیه و توجیه درمی آید ، و نه بر پایهٔ ملاکها و سنتهای اقوام بدوی و خاوری ؛ هنر مصر هنری است غیرتقلیدی و تقلیدنشدنی ؛ هنری که موقوف است به وصف صورتهای حقیقی تغییر ناپذیر ، و مضامین صریح و دور از تصّرف زمان و مکان ، و نیز پدیده های مثبت و واقعی ، و یا پایبند است به این پندار که هرچه به نقش و تجسم درآید واقعیت و اثبات دائمی می یابد ؛ پس هنری است که به جنبه های مثبت و امیدبخش زندگی می پردازد ، و نیایش رمزآمیز خود را وسیله ای برای جلب عنایات ربّ النوع ها قرار می دهد ، و صحنه ی پیروزی در جنگ و شکار ، یا خوشی در بزم و ضیافت را به نقش درمی آورد تا به آنها واقعیت جاودان بخشد ؛ هنر مصری را بایدهنری فخیم و آرمانگر ، انباشته از مفاهیم و ضوابط تمدنی بلند پایه دانست .
مصریان نیز چون یونانیان برای هنر واژه ای خاص نداشتند و هنر را از صناعات دستی ، و هنرمند را از پیشه ور متمایز نمی شمردند . در نظر این قوم که اعتقاد به جادو داشتند و آن را یکی از نیروهای بسیط مکنون در عالم آفرینش می دانستند ، مسلم می نمود که چون صورت چیزی به درستی بازسازی شود امکان آن حاصل است که با اجزای آئینی درخور ، به آن چیز وجود واقعی بخشند ؛ پس ممکن می بود که نه تنها موجودات زنده و اشیاء و وسایل مادی ، بلکه همچنین فعالیت ها و موقعیت ها و نیازمندی های نامختوم را از نو در عرصه ی وجود آورند . پیکره ای که به بازنمایی عینی ربّ النوع یا انسانی ساخته می شد جایگاه بالقوه ای بود شایستهٔ اقامت همیشگی جوهر یا 'کا'ی ربّ النوع یا آن فرد آدمی ، به اعتباری دیگر کالبدی که فرد آدمی می توانست پس از مرگ این دنیایی و انتقال یافتن به 'دنیای مغرب' یا دنیای پس از مرگ ، در آن بزید . بر همین اساس تمثالی که از صاحب قبر در حال کامرانی و برخورداری از خوشی های این جهانی بر دیوار اتاق تدفین متوّفا ، یا از صحنه های پیروزی بر دشمنان یا اجرای مراسم نیایش ، در آرامگاه فرعون کنده کاری یا نقاشی می شد ، ادامه ی همان نعمت ها و کامیابی ها و حصول همان پیروزی ها یا نزول همان عنایات ربّانی را تضمین می کرد ؛ مگر نه این بود که بازنمایی صحنه های مراسم دینی موجب تأمین مسّرت خاطر خدایان و جلب الطاف ایشان می شد ؟ بر اثر انقیاد هنرمندان مصری به همین باور بنیادی بود که از بازنمایی عناصر بدخیم و مضامین ناخوشایند تا مدّتی دراز پس از برقراری نخستین سلسلهٔ پادشاهی و تکوین هنر رسمی و پایدار - یا هنر کلاسیک - مصر اجتناب می شد ، مبادا که به آنچه مکروه یا زیانبخش است موجودیت و بقا داده شود .
خلاصهٔ تاریخ هنر ( پرویز مرزبان )
مصریان نیز چون یونانیان برای هنر واژه ای خاص نداشتند و هنر را از صناعات دستی ، و هنرمند را از پیشه ور متمایز نمی شمردند . در نظر این قوم که اعتقاد به جادو داشتند و آن را یکی از نیروهای بسیط مکنون در عالم آفرینش می دانستند ، مسلم می نمود که چون صورت چیزی به درستی بازسازی شود امکان آن حاصل است که با اجزای آئینی درخور ، به آن چیز وجود واقعی بخشند ؛ پس ممکن می بود که نه تنها موجودات زنده و اشیاء و وسایل مادی ، بلکه همچنین فعالیت ها و موقعیت ها و نیازمندی های نامختوم را از نو در عرصه ی وجود آورند . پیکره ای که به بازنمایی عینی ربّ النوع یا انسانی ساخته می شد جایگاه بالقوه ای بود شایستهٔ اقامت همیشگی جوهر یا 'کا'ی ربّ النوع یا آن فرد آدمی ، به اعتباری دیگر کالبدی که فرد آدمی می توانست پس از مرگ این دنیایی و انتقال یافتن به 'دنیای مغرب' یا دنیای پس از مرگ ، در آن بزید . بر همین اساس تمثالی که از صاحب قبر در حال کامرانی و برخورداری از خوشی های این جهانی بر دیوار اتاق تدفین متوّفا ، یا از صحنه های پیروزی بر دشمنان یا اجرای مراسم نیایش ، در آرامگاه فرعون کنده کاری یا نقاشی می شد ، ادامه ی همان نعمت ها و کامیابی ها و حصول همان پیروزی ها یا نزول همان عنایات ربّانی را تضمین می کرد ؛ مگر نه این بود که بازنمایی صحنه های مراسم دینی موجب تأمین مسّرت خاطر خدایان و جلب الطاف ایشان می شد ؟ بر اثر انقیاد هنرمندان مصری به همین باور بنیادی بود که از بازنمایی عناصر بدخیم و مضامین ناخوشایند تا مدّتی دراز پس از برقراری نخستین سلسلهٔ پادشاهی و تکوین هنر رسمی و پایدار - یا هنر کلاسیک - مصر اجتناب می شد ، مبادا که به آنچه مکروه یا زیانبخش است موجودیت و بقا داده شود .
خلاصهٔ تاریخ هنر ( پرویز مرزبان )
