شمس بُت‌شکن است . هیچ بُتی را دربست و برای همیشه نمی‌پذیرد . حتی با همه‌ی خودستایی‌ها و خودبرتر بینی‌های خویش ، به خویشتن خویش نیز رحم نمی‌کند . شمس خویشتن را نیز نفی می‌کند . رومن رولان (۱۹۴۴-۱۸۶۸) در تفسیر موسیقی واگنر به‌خاطر روشن‌داشت کیفیت ویژه‌ی رابطه‌ی نیچه با واگنر می‌نویسد :
"به نیچه‌ی بی‌نوا می‌اندیشم که جنونی داشت تا هر آنچه را که پرستیده بود نابود کند . و همیشه نشانه‌ای از انحطاط را که در خود او وجود داشت ، در دیگران بجوید "°
این جنون یا 'نبوغ انهدام خدایان خودگزیده' را ما به‌فراوانی و شدت نزد شمس نیز می‌یابیم . ...
خطِ سوم _درباره‌ی شخصیت ، سخنان و اندیشه‌ی شمس تبریزی ( ناصرالدین صاحب زمانی )
°رومن رولان : واگنر ، برلیوز ، موزار -ص۱۱۹
