کمدی
... یک پدیده‌ی ادبی دیگر هم که در آتن به اوج جلوه رسید و نمایش‌های یونانی را از تیرگی‌های غم‌انگیز تراژدی بیرون آورد عبارت بود از کومدی . این‌نوع نمایش شاد و تفریحی که بنای آن بر اجرای صحنه‌های عیاشی و مناظر مضحک بود نیز مثل تراژدی از همان مراسم مربوط به جشن‌های دیونیزوس نشأت می‌گرفت و هرچند جزئیات تحول آن معلوم نیست ظاهراً اولین بار به‌وسیله‌ی طوایف دوریان از شکل آوازهای مضحک ، به‌صورت گفت و شنود و اجرای نمایش درآمد . درحقیقت مثل تراژدی که از آوازهای منسوب به تراگوس° پیدا شد کومدی هم از آوازهای معروف به کوموس (عیاشی) پدید آمد که ظاهراً با نمایش‌های فالیک و ارائه‌ی روابط‌جنسی می‌خواست زمین را بر سر غیرت آورد و به باروری وادارد .
ارسطو و فن شعر ( عبدالحسین زرین‌کوب )
°از سرودهای دیثورمب (سرودهای مربوط به دیتوروس لقب دیونیزوس به معنی کسی که از دو در بیرون آمده باشد) ، که در مراسم رمزی (عرفانی) نیایش دیونیزوس خوانده می‌شد ، پدیده‌ی ادبی تازه‌ای به‌وجود آمد که درعین‌حال ماده‌اش را از شعرهای حماسی و قالبش را از اشعار غنایی گرفته بود چنانکه نام آن تراگودیا (سرود بُز) از نام بُزی مأخوذ بود که در طی این مراسم برای دیونیزوس قربانی می‌شد . این قربانی مخصوصاً از آنجهت انتخاب می‌شد که ساتیرها (موجوداتی افسانه‌ای که خدمتگاران دیونیزوس شمرده می‌شدند) پاهایشان مثل بز بود و دو شاخ هم بر سر داشتند . به‌علاوه دسته‌های پنجاه‌نفری سرایندگان که دیثورمب‌های پرشور را به‌آواز دسته‌جمعی در این مراسم می‌خواندند ، خود را به‌شکل و لباس ساتیرها می‌آراستند . بعدها که از بین این پیشخوانان یک‌تن به‌عنوان سردسته جدا شد که آنها را رهبری می‌کرد ، در اثر تکرار سؤال و جواب‌های بین او و دسته‌ی سرایندگان ، طبعاً تک‌گفتار و گفت و شنود در تراژدی شکل گرفت . در هرحال تراژدی از مراسم رمزی (عرفانی) دیونیزوس به‌وجود آمد ...
