مأموران تفتیش عقاید (امربهمعروفونهیازمنکر)
سرَاُشاوَرِزَ : بهمعنی کسی که فرمانبردار است برای اطاعت . همچنین صفت و لقب مرغی است بهنامِ پَرُدَرش Parodarš (خروس)° که در فرگرد ۱۸ شرحش آمده است . در دوران ساسانیان ، از سوی انجمن بزرگ مغان ، ادارهای برای تفتیش عقاید وجود داشت . در شمار اعضای این اداره و دستگاه ، از هَندَرزبَذ Handarzbaz و سرَاُشاوَرِزَ و دُستبَرهَمداذ Dastbarhamdâz نام و نشانی داریم . اینها هریک وظیفهای ویژه داشتند . از سوی انجمن مغان ، فقیه و امینِ صلح بودند . رابط بین انجمن مغان و ادارهی تفتیش عقاید بودند . به روستاها سفر میکردند . در کار مردم دخالت میکردند . وجوه ویژهی دینی را برای ادارهی مالیات مغان از مردم اخذ میکردند . گزارش میدادند و بر اثر این گزارشها ، دایرهی اجرایی مغان ، اموال مردم را ضبط و مصادره و خودشان (مالکین) را توقیف و حبس میکردند . در معابد و آتشکدهها مغانی بودند که اقرار به گناه را از طرف مؤمنان گوش میکردند .°° این رسمی مأخوذ از مسیحیت بود که مغانِ طماع و حریص را برآن داشت تا آنرا اخذ کرده و جهت تأمین بودجهای کلان از آن بهرهبرداری کنند . سرَاُشاوَرِزَ اقرارنیوش بود . چون اقرار مردم به گناهان یا محرماتِ موضوعهی مغان پایان مییافت ، برای هر نوع گناه مقداری جریمهی نقدی و جنسی تعیین میکردند که هرگاه شخصِ اقرار کننده و تائب نداشت ، لازم بود به هرطریقی که شده تحصیل مال کرده و به مغان تأدیه نماید .
وندیداد ؛ ترجمه ، واژهنامه ، یادداشتها ( هاشم رضی )
°آنگاه زرتشت از اهورامزدا دربارهی مرغ پَرُدُرش میپرسد که نزد مردمِ بدزبان کَهرکَتاس kahrkatâs نامیده میشود و یار و فرمانبردار سروش است که تنش تجسم کلام ایزدی است و دارای سلاحی کاری است . 'خروس' که پرندهای اهورایی است ، این مرغ سحرگاهان و از طلوع فجر بهوسیلهی آواز خود مردم را بیدار میکند که : هان ، ای مؤمنان برخیزید و دیوِ خواب (بوشیَنستَه) Bušyansta را دور کنید . آتش و ایزدِ آتش نیز شب هنگام ، به سهبار با کمک و یاری سروش و خروس میکوشند تا حملهی دیوان را که در تاریکی شب امکانات بیشتری دارند بیاثر کنند ، چون تاریکی آفریدهی دیو و اهریمن است . با همت و همیاری این فرشتگان و خروس است که سرانجام مردم بر دیوهای دیگر غلبه کرده و پس از بیدار شدن ، به انجام نماز و اجرای مراسم دینی میپردازند .
°°دربارهی مغان مردم باید هنگامی که گناهی از آنان سر زد ، نزدشان رفته و اعتراف کنند تا مغ مقداری از گناه را ببخشد .
- ۰۰/۰۶/۲۵