اقتصادِجهانی و تحولاتِ فناوری
چهارشنبه, ۲۸ آذر ۱۳۹۷، ۰۷:۲۲ ب.ظ
همچنین تحولات فناوری موجب پیدایشِ صنایع جدید ، افزایش بهره‌وریِ کار و سرمایه ، افزایش سطح تولیدات و لذا بسطِ بازار جهانی شده است .
از سوی دیگر تحولات فناوری موجب تفکیکِ هرچه بیشترِ پروسه‌ی تولید به اجزاءِ کوچک‌تر و تبدیلِ تولید انبوه به اَشکال و الگوهای انعطاف‌پذیر شده که تعمیق و گسترشِ بیشترِ تقسیم کار بین‌الملل را میسر ساخته است . تقسیمِ کار در عصر پیش از جهانی شدن تقسیمی کمابیش ساده بود که در آن تخصص کشورهای توسعه‌یافته تولید کالا و مصنوعات صنعتی ، و تخصص کشورهای درحالِ‌توسعه تولید و تامینِ مواد خام و محصولات کشاورزی مورد نیازِ کشورهای توسعه‌یافته و تامین بازار برای برخی از محصولاتِ آنها بود . روند جهانی‌سازی این الگو را دگرگون کرده موجب پیدایشِ قطب‌های جدیدِ صنعتی و مهمتر از آن پیدایشِ اقتصاد متکّی بر اطلاعات و دانش شده است که در آن عاملِ اطلاعات و دانش نقش عمده را در تامین رشد اقتصادی عهده‌دار می‌باشد . به عبارت دیگر تحولات فناوری و جهانی‌سازی موجب شده است تا عاملِ اصلی تولید ثروت از دسترسی به زمین و مواد اولیه و تولیدات صنعتی ، به عامل اطلاعات و دانش منتقل گردد .
افزون بر این ، رشد تحولات فناوری ، بویژه افزایش سرعت و توسعه‌ی شبکه‌ی حمل و نقل ، افزایش گردش اطلاعات و گسترش وسایل ارتباط جمعی موجب همگرایی فرهنگی ، تشابهِ الگوهای مصرف و پیدایش فرهنگی جهانی شده است که به نوبه‌ی خود جهانی شدن اقتصاد را تسهیل و ترغیب کرده و همزمان از آن تاثیر می‌پذیرد .
تاثیر تکنولوژی جدید از اقتصاد فراتر رفته و تمامی جنبه‌های روزمرّه‌ی زندگی را فراگرفته است . اکنون همان تکنولوژی که موجب جهانی شدن اقتصاد گردید توسط افراد و جامعه‌ی مدنی در زندگی روزمره بکار می‌رود . با گسترش اینترنت ، ایمیل ، کاهش هزینه‌ی خدمات تلفنی ، تلفن موبایل و گسترش کنفرانس‌های الکترونیکی ، دنیا بشدّت به هم مرتبط شده است . این تحولات همراه با رشد و گسترش بی‌سابقه‌ی تجارت بین‌الملل ، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ، گردش سرمایه‌ی مالی ، رشد شرکت‌های فراملی و تحولات ساختارِ تولید ، موجب پیدایش پارادایم جهانی‌سازی شده است .
پذیرش نقش تعیین کننده‌ی تحولات فناوری به معنای جبر تاریخی تکنولوژی نیست . در نهایت ، تحولات فناوری خود پدیده‌ای اجتماعی است . پایه‌ی دیگر جهانی‌سازی پویایی نظام سرمایه‌داری است که در جستجوی سود بیشتر ، رشد دانش را تشویق کرده و دستاوردهای آن‌را برای بهینه کردن پروسه‌ی تولید و جهانی‌سازی اقتصاد بکار می‌گیرد .
ایران ، فرصت‌ها و چالش‌های جهانی شدن ( هادی زمانی )
از سوی دیگر تحولات فناوری موجب تفکیکِ هرچه بیشترِ پروسه‌ی تولید به اجزاءِ کوچک‌تر و تبدیلِ تولید انبوه به اَشکال و الگوهای انعطاف‌پذیر شده که تعمیق و گسترشِ بیشترِ تقسیم کار بین‌الملل را میسر ساخته است . تقسیمِ کار در عصر پیش از جهانی شدن تقسیمی کمابیش ساده بود که در آن تخصص کشورهای توسعه‌یافته تولید کالا و مصنوعات صنعتی ، و تخصص کشورهای درحالِ‌توسعه تولید و تامینِ مواد خام و محصولات کشاورزی مورد نیازِ کشورهای توسعه‌یافته و تامین بازار برای برخی از محصولاتِ آنها بود . روند جهانی‌سازی این الگو را دگرگون کرده موجب پیدایشِ قطب‌های جدیدِ صنعتی و مهمتر از آن پیدایشِ اقتصاد متکّی بر اطلاعات و دانش شده است که در آن عاملِ اطلاعات و دانش نقش عمده را در تامین رشد اقتصادی عهده‌دار می‌باشد . به عبارت دیگر تحولات فناوری و جهانی‌سازی موجب شده است تا عاملِ اصلی تولید ثروت از دسترسی به زمین و مواد اولیه و تولیدات صنعتی ، به عامل اطلاعات و دانش منتقل گردد .
افزون بر این ، رشد تحولات فناوری ، بویژه افزایش سرعت و توسعه‌ی شبکه‌ی حمل و نقل ، افزایش گردش اطلاعات و گسترش وسایل ارتباط جمعی موجب همگرایی فرهنگی ، تشابهِ الگوهای مصرف و پیدایش فرهنگی جهانی شده است که به نوبه‌ی خود جهانی شدن اقتصاد را تسهیل و ترغیب کرده و همزمان از آن تاثیر می‌پذیرد .
تاثیر تکنولوژی جدید از اقتصاد فراتر رفته و تمامی جنبه‌های روزمرّه‌ی زندگی را فراگرفته است . اکنون همان تکنولوژی که موجب جهانی شدن اقتصاد گردید توسط افراد و جامعه‌ی مدنی در زندگی روزمره بکار می‌رود . با گسترش اینترنت ، ایمیل ، کاهش هزینه‌ی خدمات تلفنی ، تلفن موبایل و گسترش کنفرانس‌های الکترونیکی ، دنیا بشدّت به هم مرتبط شده است . این تحولات همراه با رشد و گسترش بی‌سابقه‌ی تجارت بین‌الملل ، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ، گردش سرمایه‌ی مالی ، رشد شرکت‌های فراملی و تحولات ساختارِ تولید ، موجب پیدایش پارادایم جهانی‌سازی شده است .
پذیرش نقش تعیین کننده‌ی تحولات فناوری به معنای جبر تاریخی تکنولوژی نیست . در نهایت ، تحولات فناوری خود پدیده‌ای اجتماعی است . پایه‌ی دیگر جهانی‌سازی پویایی نظام سرمایه‌داری است که در جستجوی سود بیشتر ، رشد دانش را تشویق کرده و دستاوردهای آن‌را برای بهینه کردن پروسه‌ی تولید و جهانی‌سازی اقتصاد بکار می‌گیرد .
ایران ، فرصت‌ها و چالش‌های جهانی شدن ( هادی زمانی )
